Türk Saatforumu
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.


Saat Forumu-www.turksaatforumu.com - Saatlerin Hyde park'ı-Saat Sohbeti
 
AnasayfaGaleriAramaLatest imagesKayıt OlGiriş yap

 

 Mekanik saate dair

Aşağa gitmek 
+2
bumblebee
ooomegaa
6 posters
YazarMesaj
ooomegaa

ooomegaa


Mesaj Sayısı : 395
Kayıt tarihi : 26/07/09

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedPaz 31 Ocak - 5:53

Mekanik saatlerde, saati gösteren kola akrep denir; akrep, her 12 saatte bir kez, yani günde iki kez kadranı dolanır. Dakikayı gösteren ve akrepten daha uzun olan kola yelkovan denir; yelkovan saatte bir kez, yani günde 24 kez kadranı dolanır. Saniyeleri gösteren kol ise, genellikle değişik renkli uzun bir kol biçimindedir ve bu kol da hızla kadranın üzerinde döner; ama saniyeleri göstermek için, ana kadranın bir kenarına yerleştirilmiş ayrı bir küçük saniye kadranı ve minik bir saniye kolundan da yararlanılabilir. Saniye kolu dakikada bir kez kadranı dolanır.
Kolların farklı hızlarda hareket edebilmesini sağlamak için, bu kolların takılı oldukları miller birbirine zaman dişlileri denen bir dizi dişli çarkla bağlanmıştır. Çapları ve diş sayıları farklı olan bu çarkların dişleri birbirine geçecek, yani birbirini kavrayacak durumdadır. Diş sayılarının farklı olması, millerin farklı hızlarda dönmesini sağlar. Eğer iki dişli çarktan birinin 10, öbürünün ise 50 dişi varsa, bu iki dişli birbirini kavradığında, büyük dişlinin her dönüşüne karşılık küçük dişli beş kez döner; çünkü bu iki dişlinin birbirine hız aktarma oranı 10/50, yani 1/5'tir. Demek ki, 1/60 oranını verecek bir diş sayısı seçilerek, dakika ve saat kollarının birbirlerine göre doğru hızlarda hareket etmesi sağlanabilir.
Saatin işlemesi için, zaman dişlilerini çalıştıracak bir enerji kaynağına gerek vardır. Bu, asılı durumdaki bir ağırlık, bir yay ya da elektrik olabilir. Sarkaçlı ya da zemberekli saatler kurulurken ağırlığı yukarıya kaldırmak ya da yayı sıkıştırmak için yapılan iş, yükseltilmiş ağırlıkta ya da sıkışmış yayda potansiyel enerji olarak depolanır ve daha sonra bu enerji yavaş yavaş serbest bırakılarak çark takımı çalıştırılır. Bu potansiyel enerji saati en az 24 saat çalıştırmaya yeter.
Buraya kadar anlatılan kadarıyla zaman dişlilerinin zamanı sayma özelliği yoktur. Eğer kurulu bir saatin ağırlığı ya da yayı herhangi bir sınırlama olmaksızın aniden serbest bırakılırsa, kollar denetimsiz bir biçimde hızla döner ve 24 saatlik gün birkaç saniye içinde tükenip biter Bunu önlemek için, enerjinin az miktarlarda ve düzenli aralıklarla serbest bırakılması gerekir. Bu, saatin zaman sayma düzeneğine, örneğin sarkacına bir eşapman bağlanarak gerçekleştirilir. Eşap-man, bir eşapman çarkı ile bu çarkın üzerinde yer alan bir mandaldan oluşur. Eşapman çarkı bir dizi dişli çark tarafından döndürülür, mandal ise eşapman çarkını tutup bırakarak bu çarkın adım adım, diş diş dönmesini sağlar. İleri doğru her hareketinde eşapman çarkının bir dişi, maşa denen çapa biçimli mandalın ucuna takılır. Diş maşayı hafifçe iter, maşa da bu hareketi sarkaca aktararak sarkacın salınmasını sağlar. Eşapman çarkının dönme hareketi devam eder, diş iterek maşa-
dan kurtulur, ama bu kez ardından gelen diş maşaya takılır ve böylece aynı şeyler yinelenerek sürüp gider.
Eşapman çarkı da zaman sayma mekanizmasının bir parçasıdır. Sarkacın her salınımı eşapman çarkını bir diş ilerletir; böylece, eğer eşapman çarkının üzerinde 60 diş varsa, sarkacın her 60 salınımında çark bir tam dönüş yapmış olur. Eğer eşapman çarkı saniye koluna doğrudan doğruya bağlıysa ve sarkaç bir tam salınımını 1 saniyede yapıyorsa, o zaman saniye kolu da kadranı her 60 saniyede bir kez dolanır.
Sarkacın ileri-geri bir tam salınım yapma süresi (periyodu), takılı olduğu eksen ile ucundaki ağırlığın merkezi arasındaki uzunluğa bağlıdır; bu uzunluk ne kadar büyükse salınım süresi de o ölçüde uzun olur. Demek ki, sarkaç basit ama doğru sonuç veren bir zaman sayma aracıdır. İngiltere'de Londra'daki parlamento binasında bulunan ünlü Big Ben saatinin sarkacı 4 metre uzunluğundadır, periyodu ise 4 saniyedir; alanlarda kurulu olan saat kulelerindeki saatlerin ve evlerde kullanılan duvar saatlerinin sarkaçlarının uzunluğu 25 cm. periyotları ise 1 saniyedir. Saatin ileri gitmesi ya da geri kalması durumunda, sarkacın ucundaki ağırlık bir vida yardımıyla çubuğun üzerinde yukarı ya da aşağı kaydırılarak saatin duyarlılığı yeniden ayarlanır. Örneğin, periyodu 2 saniye olan bir sarkacın uzunluğu yaklaşık 990 milimetredir. Bu uzunluğun 0,025 mm artırılması saatin günde 1 saniye geri kalmasına neden olur.
Sarkaçlı saatlerin ayarının bozulmasının başlıca nedeni sıcaklık değişimleridir. Eğer metal bir çubuk ısıtılırsa genleşir (uzar); soğutulursa tam tersine, büzülür (kısalır). Saat sarkaçlarının çubuğundaki benzer değişiklikler saatin geri kalmasına ya da ileri gitmesine yol açar. Bunun üstesinden gelmenin bir yolu, sarkaç çubuğunu genleşme miktarları farklı iki metalden yapmaktır; böylece iki farklı genleşme miktarı birbirini "götürebilir" ve ağırlığın eksenden hep aynı uzaklıkta kalması sağlanır. Daha ucuz bir yöntem de, çubuğu çok az, önemsenmeyecek düzeyde genleşen bir alaşımdan, örneğin invar çeliğinden yapmaktır.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
bumblebee

bumblebee


Mesaj Sayısı : 423
Kayıt tarihi : 12/07/09
Yaş : 39
Nerden : Ankara

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedPaz 31 Ocak - 9:23

eyvallah ok1
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
canturkk

canturkk


Mesaj Sayısı : 365
Kayıt tarihi : 25/09/09
Yaş : 47
Nerden : Ankara

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedPtsi 1 Şub. - 23:26

Elinize saglik. Eger bulabilirseniz carklarla ilgili ve sarkac boy uzunlugunu hesaplamaya yarayan formuller var bunlarida eklerseniz cok sevinirim. Buralarda bunlari bilen pek kimse yok. study
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
Valjoux

Valjoux


Mesaj Sayısı : 504
Kayıt tarihi : 31/12/09
Nerden : İZMİR

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedSalı 2 Şub. - 7:27

Emeğinize sağlık,fakat şurda bir terslik yok mu
"Eşapman çarkı da zaman sayma mekanizmasının bir parçasıdır. Sarkacın her salınımı eşapman çarkını bir diş ilerletir; böylece, eğer eşapman çarkının üzerinde 60 diş varsa, sarkacın her 60 salınımında çark bir tam dönüş yapmış olur. Eğer eşapman çarkı saniye koluna doğrudan doğruya bağlıysa ve sarkaç bir tam salınımını 1 saniyede yapıyorsa, o zaman saniye kolu da kadranı her 60 saniyede bir kez dolanır.
Sarkacın ileri-geri bir tam salınım yapma süresi (periyodu), takılı olduğu eksen ile ucundaki ağırlığın merkezi arasındaki uzunluğa bağlıdır; bu uzunluk ne kadar büyükse salınım süresi de o ölçüde uzun olur. Demek ki, sarkaç basit ama doğru sonuç veren bir zaman sayma aracıdır. İngiltere'de Londra'daki parlamento binasında bulunan ünlü Big Ben saatinin sarkacı 4 metre uzunluğundadır, periyodu ise 4 saniyedir; alanlarda kurulu olan saat kulelerindeki saatlerin ve evlerde kullanılan duvar saatlerinin sarkaçlarının uzunluğu 25 cm. periyotları ise 1 saniyedir. Saatin ileri gitmesi ya da geri kalması durumunda, sarkacın ucundaki ağırlık bir vida yardımıyla çubuğun üzerinde yukarı ya da aşağı kaydırılarak saatin duyarlılığı yeniden ayarlanır. Örneğin, periyodu 2 saniye olan bir sarkacın uzunluğu yaklaşık 990 milimetredir."
1-Eşapman çarkı(Çelik çark)'nın 60 dişli olması mümkün mü?Çelik çark 60 dişli olursa diğer çarklar kaç dişli olur?
2-Sarkaç tam salınımı 1 saniye de yapıyorsa Big Ben'in 4 saniye'de yapması saatin geri kalmasına neden olmaz mı?
3-Kule saatleri'nin ve Grandfather saatleri'nin sarkaçları'nın 25 cm olması mümkün mü?
Hoşçakalın... by
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
canturkk

canturkk


Mesaj Sayısı : 365
Kayıt tarihi : 25/09/09
Yaş : 47
Nerden : Ankara

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedÇarş. 3 Şub. - 2:08

Benim bildigim kadariyla sarkac uzunlugunun hesaplandigi bir formul var. Carkarin dis sayisi ve fenerlerin dis sayilarinin carpimlariyla ilgili bir formul. Formulu tam hatirlamiyorum. Bir torna egitim CD sinde gormustum. Biraz arastirirsam belki bu formulu bulabilirim. Sorularinizin cevabida sanirim carkalrin dis ve fener sayilarinin farkli olmasinda yatiyor diye dusunuyorum.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
gunay

gunay


Mesaj Sayısı : 99
Kayıt tarihi : 11/08/10
Yaş : 34
Nerden : elazığ

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedPtsi 20 Eyl. - 21:23

teşekkürler omega . omega gibi iyi geldi
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
palandoken




Mesaj Sayısı : 27
Kayıt tarihi : 26/01/12

Mekanik saate dair Empty
MesajKonu: Geri: Mekanik saate dair   Mekanik saate dair Icon_minipostedPerş. 26 Ocak - 3:29

Çok faydalı bir başlık olmuş. Paylaşım için teşekkürler.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
 
Mekanik saate dair
Sayfa başına dön 
1 sayfadaki 1 sayfası
 Similar topics
-
» Mekanik saate dair (sarkaç)
» 16'ncı yüzyılda Osmanlılarda saat ve Takiyüddin'in 'Mekanik Saat Konstrüksüyonuna Dair En Parlak Yıldızlar' adlı eseri
» Kuşak saatlerine dair
» RP saat'e dair bilgisi olan.
» Yurt dışından alınan saate garanti?

Bu forumun müsaadesi var:Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
Türk Saatforumu :: GENEL SAAT FORUMLARI-KOLEKSİYON-BİLGİ :: Mekanik Saatler - Mekanizmalar ve Teknik Bilgiler-
Buraya geçin: