Gecmisten Birkaç Makine

Isvicre quartz krizine kadar makine konusunda cok cok ileriydi.
Muthis degisik ve guzel makineler uretiliyor, bu konuda artik uretim degil olayin sanat, yaraticilik ve gorsellik boyutuna gecmislerdi.
Irili ufakli birçok uretici makine uretiyorlardi.
Tum dunyaya bunlari satiyorlardi, markalarin hemen hepsi kendi makinelerini uretiyor, nacar hislon gibi markalara ise facon uretim yapiyorlardi.
Her bir makinenin tasarimdan prototipe kadar bugunku eldeki bilgisayar ortaminda bile 1 yil civarinda bir surec gerektigini dusunurseniz, o donemde yapilan o kadar cok cesitli makinenin ne kadar emek ve bilgi birikimi gerektirdigini anlayabilirsiniz.
Tum bu makinelerin planlari elde ciziliyor, uretim icin hemen her parça için ayri bir makine yaratiliyordu.
Yuzlerce çesit makine oldugunu ve dunyaya her gun yuzbinlerce saat satildigini gozonune alirsaniz, tum bu planlarin ve uretim makinelerinin onemini ve miktarini tahmin edebilirsiniz.
Daha sonra bildigimiz uzere quartz krizi geldi, zamaninda kendini adapte edemeyen isvicre saat dunyasi, saat uretimini pilli saatler ureten japonyaya kaptirinca hemen hepsi birer birer battilar.
O son donemde oylesine makineler gelistirilmisti ki bugun bunlarin benzerleri bile sadece cok ust duzey markalar tarafindan, bugunku teknoloji ile bile, cok zorluklarla uretilebiliyor, hatta cogu henuz prototip asamasinda.
Realize edilen saatler ise astronomik fiyatlara satiliyor, halbuki o gunlerde cok daha ulasilabilir normal fiyatlari vardi.
O gunlerde bir saati degerli kilan sey altin vs gibi kiymetli madenden yapilmis olmasiydi, yoksa celik olup ta icinde bu tarz makine barindiran saatler son derece normal fiyatlara satiliyordu.
Sonra ne oldu biliyormusunuz?
Rusyaya ve çin'e satilan bir iki modelin uretim hatlari disindakilerin hemen hepsi.....
Evet asagida da goreceginiz birkac model de dahil hemen hepsi...
Hurda demir fiyatina demir fabrikalarina satildi.
Bunlar sansli olanlardi, demir fabrikasina goturmenin nakliye maliyetinin bazen demir fiyatini da asmasi nedeniyle, fabrikalari depo haline getirip bosaltmak amaci ile, tum planlari iceren dosyalar da dahil olmak uzere tum uretim hatlari lemmans golune atildi.
Halen lemmans golunun yuzlerce metre derinliklerinde çurumekteler.
Hatta bazilari, betonun ve insaat demirinin pahali olmasi nedeniyle, binalarin beton temellerine demir niyetine atildi.

Bizler en azindan onlarca yil harcadik, eski istanbulu yokedip beton yiginlari ile kaplamak icin, onlara ise tum gecmislerini yok etmek icin bir kac yil yetti.

Asagida o yok olmus makinelerden bir kac ornek goruyorsunuz.
Birinci resim cok ilginc bir kurma sistemine sahip, bu bir otomatik saat ama kurulmasi rotor ile degil, makinenin asagi yukari hareket etmesi ile gerceklesiyor.

Su siteye bir goz atmanizi oneririm:
http://nakahiro.parfait.ne.jp/index.html

trajedik bir hikaye...

geerçekten trajik bir hikaye o dönemde bu iş bitti diye düşünlmüştür herhalde.bir arkadaş bir yerde mekanik saat sektörü eninde sonunda yok olacaktır gibi bişey yazmıştı acaba 30-40 yıl sonra hala mekanik saatlere ilgi olacak mı veya bu saatler birer prestij unsuru olarak yüksek rakamlara sadece zenginleremi satılacak merak ediyoru doğrusu

O dönemde yapılanlar ve bugünler düşünülünce cevap ortada, cevap geçmişde gizli, tarih tekerrür ettiğine göre, mekanik saatler sonsuza kadar yaşayacak ve her dönem -zaman zaman kesintiye uğrasada- ilgi görecektir, hatta herşeyin dijitalleştiği, sanal ortamların arttığı günümüzde elle tutulur,gözle görülür,mekanik sanat eserlerine ilginin daha da artacağını düşünüyorum.

Mekanik saatin hicbirzaman durmayacagini dusunuyorum, o krizde bile yine de rolex, omega gibi markalar mekanik uretmeye devam ettiler.

Bu arada yukarida yazdigim yazidaki trajedinin buyuklugu konusunda daha iyi fikir edinebilmek icin, o donemlerde bir mekanizma nasil hayata geciyordu, detaylari ile yazacagim,

isvicre degil de baska bir ulke olsaydi ya da isvicrenin bankaciligi ve o donemdeki petrodolar bollugu olmasaydi o ulke asla ayaga kalkamazdi.

bu krizde dandik swatchların 7-8 bin usd lik modelleri olduğunu hatırlıyorum, vay alanların haline

ilk çıkan quartz saat seiko astron 35 de bir otomobil fiyatına satılmış

Okulu bitirdiğimde altın kaplama quartz bir Citizen saat almıştım (Hala çalışıyor ,rengi atmadı ama makineyi 2 sene önce değiştirdik) Ayda 1000 tl taksitle 10 ayda ancak ödeyebilmiştim.

Bir fotosunu koysan da görsek, böylece evrimin başlangıcınıda görmüş oluruz.
Bu arada iyi para vermişsin, yıl kaçtı?

Yıl 1979 idi. Yükseğimi yeni yapmıştım ve ayda 8.000 lira gibi maaş alıyordum (ki bu parayı nasıl harcarız yahu diye şakalaşıyorduk) ama 10.000 nin hepsini birden verememiştim.
Saati babama vermiştim gidip bir resmini çekeyim...

watcher demiş ki:

Bu arada yukarida yazdigim yazidaki trajedinin buyuklugu konusunda daha iyi fikir edinebilmek icin, o donemlerde bir mekanizma nasil hayata geciyordu, detaylari ile yazacagim,

Simdi bu konuyu biraz acmaya calisacagim, o donemlerde bir makine nasil ortaya cikiyordu bir bakalim.

Herseyden once, bilgisayarlarin olmadigi, tum islemlerin el ile yapildigi, hesaplamalarin cetveller ve mekanik hesap makineleri yardimi ile yapildigi, tum bilgilerin kagitlarda muhafaza edildigi bir donemden bahsedelim.

Bir makine komplikasyonuna gore 100 ile 250 adet arasinda degisen parcalardan yapiliyor.

O donemde kopmlikasyon iceren saatlerde modul ile calisma cok enderdi yani bir baz makineyi alip uzerine bir komplikasyon modulu eklenmiyordu, tum makine icerdigi komplikasyonlara gore yapiliyordu, o donemden kalan kronolu saatlere bakarsaniz modul degildiler. Bugun bakarsaniz cok ust duzey ve cok cok pahali olanlari haric hepsi ya valjoux 7750 ve turevleri ya da dubois depraz modullu baz makineler.

Gelelim yine eski tarzda makine uretimine.

Her parca icin 4 tarafini gosteren ve olculeri mikrometrik olarak iceren teknik cizimler yapiliyordu. Her cizim bir butun sayfaya ciziliyordu. Her parca icin tum teknik hesaplamalar el ile yapiliyor, cizimler el ile ciziliyordu.
Her parcanin teknik anlatimlarini da hesaplarsak, her makinenin teknik cizim dosyasi 800-1500 sayfa iceren dosyalardan olusuyordu.
Bu makineler montajlanma sirasinda veya deneme test kullanimlarinda defo gosteren parcalar olursa yeniden hesaplanarak ciziliyordu.
Bunlar ancak yuzlerce yillik bilgi ve dokuman birikimi sayesinde olabilirdi, tum bilgilerin kagit dosyalarda birikmis oldugunu ve bilgi akisinin ve degisiminin o gunlerdeki imkanlarini dusundugunuzde, bu bilgilere, bu birikime sahip olmayan bir ulkenin ulasmasinin zorlugunu da anlayabiliriz.
Ustelik her yeni ve daha once yapilmamis bir makine ortaya cikarilacagi zaman yeni duzenlemeler ve bilgi toparlanmasi, hesaplar yapilmasi gibi zorunluluklar oldugunu da unutmayalim.

Cizimler bittikten sonra gelelim uretim asamasina.

Bazi parcalar kalip ile bazilari ise ozel kesim yontemiyle yapilmaktaydi. Bugunku gibi ne bilgisayar kontrollu CNC tezgahlar ne de laser kesimlerin olmadigi bir donemden bahsediyoruz.
Kaliplar oncelikle ozel olarak hazirlaniyordu ki unutmayalim mikrometrik hatasiz parcalardan ve boylari en fazla birkac mm'yi bulan parcalardan bahsediyoruz.
Yine kesim isteyen minik parcalar icin de yine bunlari kesebilecek hem hassas hem de mumkun oldugunca otomatize edilmis baska makineler gerekiyordu, iste bu ureticiler ayni zamanda bu makineleri de icat etmek zorundaydilar, bu makineler de yine bir saat makinesi hassasliginda ve mekanik olarak imal ediliyorlardi, bu makine parcalarinin imalatina ise hic girmiyorum. Ama bunlarin da bir saat carklari tarzinda komplike makineler oldugunu soyleyebilirim, asagida bir kadran guillochage makinesinin resmini ekliyorum (kadrana desen isleyen makine)



Her bir parca icin degisik bir makine gerektiginden bir uretim hattinda var olmasi gereken makine sayisini tahmin etmeyi size birakiyorum.

Ustalarin gozetiminde imal edilen parcalar daha sonra manuel olarak elden gecirildikten sonra montaja sira geliyordu, tum bunlarin olabilmesi icin ise ancak cok ust duzeyde bilgi birikimine sahip insanlar gerekiyordu.

Iste bu ulke tum bu bilgi birikimini, tum bu, belki de onbinleri bulan dosyalari, imalat makinelerini yukarida anlattigim sekilde heba ettikten sonra hayatta kalan birkac makine cesidini, kuresellesmenin de etkisiyle ve muthis reklam kampanyalariyla yeniden uretime alip cok pahali fiyatlara luks tuketim adi altinda bizlere kakalayarak bugunlere geldiler.

Belki son bolumu degil ama ilk bolumu bizim istanbula ve eski eserlere yaptiklarimizi hatirlatiyor.

Ne emek ama,bravo

teng demiş ki:

Yıl 1979 idi. Yükseğimi yeni yapmıştım ve ayda 8.000 lira gibi maaş alıyordum (ki bu parayı nasıl harcarız yahu diye şakalaşıyorduk) ama 10.000 nin hepsini birden verememiştim.
Saati babama vermiştim gidip bir resmini çekeyim...

Foto çok iyi olur, nostalji yapmış oluruz, benim de 78 veya 79 du sanırım,maaşımla şlk aldığım saat seiko 5 idi.Ahanda fotosu,

forumda çok tartışılır mekanik saat fiyatları neden bu kadar yüksek ve verilen cevap genellikle işçiliğin maliyeti artırdığı olur.Günümüzde çizimler ve parça üretiminin makinelerle yapılıyor ve montajıda kısmen elle yapılıyor sanırım yukarda anlattıklarınızdan anlaşılıyor ki eskiden çok daha fazla işçilik gerekiyormuş yani maliyetler daha yüksekmiş ve daha uygun fiyatlara çok güzel makineler satılabiliyormuş
Peki günümüzde fiyatların yüksek olmasının sebebi mekanik saatin bir ihtiyaçtan çok zevke dönüşmesi, üretimin azalmasıyla maliyetlerin artması, üretim yapan firmaların azalması gibi sebepler mi yoksa piyasayı arz talep dengesi belirler mantığı ile fiyatların yüksek tutulması mı? Ben fiyatların şişirilme olduğuna inanıyorum bunun en güzel göstergesi sizin forum adına yaptığınız saatlerin maliyeti ve siz bunu sınırlı sayıda yapıyorsunuz buna rağmen maliyetler ortada

İsviçre firmaları her sene ellerinden geldiğince % 5- 10 zam yaparak saatlerin fiyatını şişiriyorlar
1980 yılında Rolex Submariner 900 dolar idi, 1990 a gelindiğinde aynı saat 2700 dolar olmuştu.
1970 yılında Omega Railmaster saatin fiyatı 70 dolar civarında . Dolar o günden bugüne değer kaybetti, saatlerin mekanizması co-axial oldu, çelik kalitesi yükseldi, safir cam ilave edildi ama gene de ama bugün o saat 3500 dolara satılıyor, ve her geçen sene fiyatı artıyor.

Evet olay tamamen bu,
Arz talep meselesi ve gunumuzde mekanik saatlerin luks sinifina dahil edilmesiyle fiyatlarin asiri sisik duzeyde tutulmasi.
mantiklari su, eger ucuz saat istiyorsaniz gidip pilli bir saat alin, alin iste size swtach ta yapiyoruz bunlardan alin, digerleri ile sinif atlayacaksiniz o zaman bedelini odemeniz gerekir.
isvicre saat piyasasinin hic zarar etmedigini, son krizde bile karlarinin sadece biraz dustugunu yoksa her zaman cok cok ciddi duzeylerde kar yaptiklarini gozonunde bulundurursak saatlerin fiyatlarinin ne kadar sisik oldugunu anlariz, ama bunu bile bile de insanlar bu saatlere para vermekten cekinmiyorlar.
Forumumuzda bile bu boyle.
Bir anket yapmistim, saatin kendis mi yoksa temsil ettigi marka mi diye ve oy verenlerin yaridan cogu markanin onemli oldugunu ve marka icin para vereceklerini soylemislerdi.
Ne yazik ki durum boyle.

7750 iceren bir breitling'e 3-4.000€ para verilmesi tamamen bu mantigin urunu.

Çok güzel hikayeler, resimler ve paylaşımlar.

@ Watcher,

Verdiğin sitede ilginç otomatik mekanizmalar var. Bazı mekanizmalarda rotorların şekilleri çok değişik bulması zor oluyor, bir de bir dönem rotorlar sağa sola döndüğünde her iki tarafta da dayandığı bir yay varmış gördüğüm kadarıyla. Yani rotor tam tur dönmüyor. Bir tarafa dayanıp yaya çarpıyor öbür tarafa yöneliyor. Sonra öbür tarafta da yayın olduğu yere kadar gidiyor. Herhalde bu doğal bir salınım oluşturup az hareketle çok enerji üretmek için tasarlanmış. Acaba şimdi neden bu tarz otomatik mekanizma üretilmiyor.

Bahsettiğim otomatik mekanizmaya bir örnek;

Bu makinelere bumper deniyor.
Ilk otomatik saatler boyle yapilmisti. Bende boyle mekanizmali birkac tane hatta bir tanesi de omega olarak var.
Bence bu makinenin eger denirse dezavantaji kolda rotorun yaylara carptigi durumda takir tukur ses yapmasi ama bu da relatif bir durum, mesela benim hosuma gidiyor, kolda canli duruyor.
Eski saatlerde dikkatinizi cekmek istedigim baska bir sey ise balanstaki vidalarin guzelligi, o zamanlar balans ayari icin bu vidalar kullaniliyordu fakat daha sonralari gelisen teknoloji ile bu vidalara gerek kalmadi, gunumuzde ancak patek vs tarzi ust duzey markalar vidali balans kullaniyorlar, ben bizim hezarfene de kullanmak istemistim ama fiyatta hemen 150-200€ fark atiyordu.


.

mekanik saatlerimi şimdi daha çok sevmeye başladım.ne kadar emek isteyen bir iş.benim 1948 model zenith 135 ime daha çok hayran oldum.

bu tarz Bumper automatic saat baktım uçuk fiyatlar çıktı?
http://www.chrono24.com.tr/jaegerlecoultre/vintage-auto-bumper-18kt-gold--id1760827.htm

http://www.chrono24.com.tr/omega/vintage-auto-bumper-rose-gold-omega--id1760826.htm

ilgilenenlere duyurulur...

Nostalji hayranlığı bir hastalık.ki bu hastalık bendede var avrupa insanı klasik eserlerini gözü gibi koruyor. örneğin ingiltereye gittiğinizde hala 60 lardan kalma o kırmızı çift katlı otobüsleri görüyorsunuz. ve o eski model, modernize edilmiş taksileri. Binalırıda keza eski klasik tarzda hala. 2. dünya savaşıyla birlikte teknoloji akılalmaz bir hızda ilerledi. Bunda en büyük payda yine almanların ve ingilizlerin çalışmalarında yatıyor.ancak sonra doğuda çin japonya gibi ülkelerde "taklit" yoluyla avrupanın teknolojisini çaldı ve ilerletti. Bunun içinde otomotivden küçük ev aletlerine saatten telefona kadar herşey var. Peki bu avrupaya zarar verdimi? evet verdi belki hala veriyor. ancak insanlar bi şeyin farkına vardı. bu çin ve japon malları asla avrupalının estetik ve sağlamlığını yakalayamadı. Bu sebeple insanlar artık ucuzluktan çok dayanıklılığa önem veriyorlar. isviçre saat endüstrisi bu quartz sendromundan sonra bir nebze bocalasada sonra tekrar düzelmeyi başarmıştır. ve gerçek kaliteye olan ilgi her geçen gün artmaktadır.