Saat çeşitleri

saat çeşitleri:

Atom saati,:
atomların rezonans frekanslarını sayarak zamanı ölçen bir
saat çesididir. 3 milyon yılda 1 saniye hata yapmalarının ihtimali
sadece %22,522dir.
Đlk atom saatleri, sayım ekipmaları eklenmis MASER'lerdi. Bugünün en
iyi atom saatleri, soğuk atomlar ve atomik çesmelerle çalısan, ileri fizik
ürünü aletlerdir. Ulusal standartlar enstitüleri, kullanılan MASER'lerin
hata payı olan günlük 10-9 saniyelik sapmayla çalısan saatler
kullanırlar. Atom saatleri devamlı ve istikrarlı bir zaman ölçümü
standardı olan Uluslararası Atomik Zamanı (International Atomic Time
,TAI) olustururlar. Diğer ölçümler için, TAI'den elde edilen ancak gece ve gündüzün geçisiyle
senkronize edilen Koordine Evrensel Zaman (Coordinated Universal Time, UTC) kullanılır.
Đlk atom saati 1949'da ABD Ulusal Standartlar Bürosu'nda (U.S. National Bureau of Standards, NBS)
yapıldı. Đlk isabetli atom saatiyse, sezyum-133 atomunun rezonansı ölçümüyle 1955 yılında Đngiltere
Ulusal Fizik Labaratuvarı'nda Louis Essen tarafından yapıldı.
Ağustos 2004'te NIST bilimadamları, bilgisayar çipi ölçeğinde ilk atom saatini tanıuçaklar maddedir.
atopoldukalrı için atom saatlerindeki kesinlikten yoksundurlar. Bu yüzden yüksek kesinlik gerektiren
bilimsel uygulamalarda kullanılmazlar.

Elektronik saat;
çok küçük pilli saatlerdir.Kol saatleri,elektronik saatler grubuna girer.Pilleri minik ve
yuvarlaktır.Pilleri bittiğinde değistirilmesi mümkün saatlerdendir.Yelkovan ve akrebi ayarlanabilir.Hata
yapabilir(duraklayabilir).Bu saat atom saati kadar uzun süre dayanmaz.Ayrıca mekanik saatler m.s.13
yüz yılda kullanılmaya baslandı.

Su Saatleri;
Günes saatleri kadar eskiye dayanan ancak, tam zamanı bilinmese de ilk tipleri Mısır’da
bulunan su saatleri, dibinde delik olan bir kovanın bosalması ve dolmasıyla zamanı gösterir. Bu saatler,
zamana yeni bir bakıs seklini olanaklı kılmıstır. Günes saatleri belirli bir zamanı gösterirken, su saatleri
ne kadar zaman geçtiğini de gösteriyordu. Bu yüzden su saatinin icadı zaman ölçümünün gerçek
baslangıcı sayılabilir.
Su saatlerine su hırsızı anlamına gelen "klepsydra" deniyordu. Bu saatleri, ilk olarak Mısırlılar icat etmis
olsalar da, Yunanlılar gelistirmislerdir. Su saatleri yüzyıllar boyunca mekanik saatlerin bulunmasına
kadar kullanılmıstır. Tek çanaktan olusan su saatlerinde, içi su dolu ve altında bir delik olan çanağın
içinden dısarı su bosaldıkça içindeki isaretler zamanın geçisini gösterir. Bu tip saatler daha çok
durusmalarda avukatların konusma sürelerini belirlemede kullanılmıstır. Birkaç çanaktan olusan
türlerde ise, su bir çanaktan diğerine doluyordu.
Su saatlerinin baska bir çesidi de dibinde delik olan metal bir kaptan olusuyor. Đçi su dolu böyle bir kap
daha genis bir kabın içine konduğunda yavas yavas doluyor ve dibe batıyor. Mısır’dan baska, Đngiltere
ve Seylan’da da bulunmus olan bu tip su saatleri, günümüzde hâlâ Kuzey Afrika’da bazı yörelerde
kullanılmaktadır. Su saatleri popülerlestikçe daha çok özenilerek yapılmaya baslanmıs ve karmasık
mekanizmalar üretilmistir.
M.Ö. 250’de Arsimet, yaptığı su saatine disliler ekleyerek gezegenleri ve
ayın yörüngesini de göstermistir. Daha gelismis su saatleri M.Ö. 100 ve
M.S. 500 yılları arasında Yunan ve Romalı horolog ve astronomlar
tarafından yapılmıstır. Bu saatlerde damlama deliğinin asınmasını ya da
tıkanmasını önlemek için delik değerli taslardan yapılabiliyordu. Su basıncı
düzenlenerek akıs sabit kılınıyordu. Bazı su saatleri zil çalan, çakıl tası
fırlatan mekanizmalarla donatılmıstı. Hatta bazılarında kapılar açılıp insan
figürleri çıkıyor ve bunlar saati haber vermek üzere zil çalıyorlardı.
M.S. 200 ve 1300 arasında Uzak Doğu’da mekanik göksel su saati yapımı gelismisti. 3. yüzyıl Çin
klepsydraları astronomiyle ilgili konuları gösteren değisik mekanizmaları içeriyordu. En karmasık saat
kulelerinden birisi Çin’de Su Sung’un M.S. 1088’de yaptırdığı dev saat kulesidir. Yedi-sekiz metrelik
kulede gündüz ve gece her saat basında iki parlak bronz top yine bronzdan yapılmıs iki sahinin
ağzından bir bronz kabın içine düsüyordu. Kabın dibindeki delik, bronz topun yeniden yerine dönmesini
sağlıyordu. Sahinlerin üstünde de günün her saati için bir dizi kapı ve daha yukarıda da yanmamıs
durumda birer lamba duruyordu. Her saat basında bronz toplar düstükçe bir çan çalıyor ve biten saatin
kapısı kapanıyordu. Toplar gece saatlerini belirtmek üzere düstüğünde ise o saatin lambası yanıyordu.
Yunanlı astronom Andronikos’un M.S. 1.yy’da yaptığı Rüzgâr Kulesi, klasik antik çağdan sağlam kalan
ender binalardandır. Sekizgen biçimindeki yapıda, mekanik klepsydranın yanında günes saati, yel
değirmeni ve bazı bilimsel arastırmaların yapılmasına yarayacak düzenlemeler ve bir su tankı
bulunuyordu.
Su saatleri de sadeliklerine rağmen sorunluydular. Soğuk bölgelerde suyun akıskanlığının azalması,
deliğin tıkanması, suyun sabit akmaması gibi sorunlar vardı. Bütün bunlara rağmen su saatleri
yüzyıllarca kullanılmıstır.

Kum saatleri;
içine kum doldurulmus altı üstü genis, beli ince , esit miktarda bir
sıvının ya da çok ince taneli bir katının bir delikten geçerken daima aynı zamana
ihtiyaç göstereceği ilkesine dayanarak çalısan zaman ölçme aracı.
Akıs hızının sabit olmayıp, islemin toplam süresinin sabit olusu bu saatlerin
dezavantajıdır. Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmis
yumurta kabuğu, civa ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıstır. Kum saati,
Avrupa’da ilk kez 8. yüzyılda bir papazın bulusuyla kullanılmaya baslanmıstır.
Camcılık becerisi gelistikçe, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmıs ve
nemlenerek akısın zorlasması sağlanmıstır.
16. yüzyıldan günümüze bu saatler sürekli zamanı ölçmek için değil, belirli bir sürenin
baslangıcını ve bitisini göstermek için kullanılmıstır; kiliselerde dua süresi, gemilerde
tayfaların nöbet süresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıylada
kullanılmıstır.
Soğuk iklimlerde su saatine göre daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gün boyunca zaman
ölçümü için çok uygun bir gereç değildi. Bunun için, ya çok büyük yapılması, ya da basında her an
birinin beklemesi gerekiyordu. Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gösterge, saatin her basasağı
edilisinde bir saat ileri alınıyordu. Yine de, kum saati uzun bir dönem boyunca küçük zaman
aralıklarının ölçülmesinde basarıyla kullanılmıstır.

- ateş saati : Petrol lambasının alevi ile çalışan saat mekanizmasında, tüketilen yağın bölmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun gölgesinin, arkadaki bir cetvel üzerindeki boyuna göre saatler belirleniyordu.
- mekanik saatler :Mekanik saatler için bulunan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel düzenidir ve tüm modern saatlerin de ortak özelliğidir
- kuvars saatler : Enerjisini bir yıl ya da daha uzun ömürlü pilden sağlayan saat türüdür