Saat nasıl çalışır?

Saatin içinde birbirine bağlı beş ayrı çark bulunur. Saat kurulduğu zaman zemberek sıkıştırılmış olur. Kurgu boşaldıkça birinci çark her sekiz saatte bir devir yapacak şekilde döner. Bu çark ikinci çarkın dönmesini sağlar. İkinci çark daha küçüktür ve hızı da birinci çarkın hızının sekizde biri kadardır. Bir başka deyimle, ikinci çark bir saat içinde tek bir devir yapar. Dakika kolu ve saat kolu doğrudan doğruya bu çarka bağlıdır. Ancak saat kolu bir başka dişli çark tarafından yönetilmektedir ve her on iki saatte tam bir devir yapmaktadır. İkinci çark üçüncü çarkı, üçüncü çark da dördüncüyü çalıştırır. Beşinci çark rakkas kolunun bir parçasıdır. Rakkas parçası, bir rakkas çarkı, bir denge çarkı ve bir de yaydan oluşur. Rakkas kolu zemberek tarafından serbest bırakılan enerjiyi ayarlar. Denge çarkı üzerinde bulunan yay sarkaç görevini yapar.Yayın düzenli hareketi zaman aralıklarını ayarlar. Denge çarkı rakkas çarkından iletilen itimlerle işler. Rakkas kolunun hareketi ise zemberek tarafından ayarlanır. Denge çarkı hareket etmeye başladığında yayı iter. Yay denge çarkını ters yönde çeker. Bu nedenle denge çarkı ileri geri hareket eder. Bu hareket sırasında denge çarkı üzerinde bulunan iğne ya da dişlilerden biri dişli rakkas çarkı üzerine vurgu yapar ve bir dakika süreyle bu vurguyu tutar. Denge çarkındaki dişli, rakkas kolu üzerindeki dişlilere uyarken rakkas çarkı da geri çekilir. Bu geriye çekilme yayı etkiler ve hareket halinde tutar. Rakkas çarkı bir sonraki dişli tarafından durdurulana kadar döner. Denge çarkının düzenli çalışması rakkas çarkını her seferinde bir dişliden diğerine geçecek kadar döndürür. Her dişliden geçerken çark belli bir ses çıkarır.

Eski saatlerde zaman tutmak için gerekli periyodik kesme bir sarkaç, zembereğe bağlı bir çark ya da bunlar gibi doğal hareketlerini sabit bir periyotla tamamlayan mekanik düzeneklerden yararlanılarak elde ediliyordu. Örneğin, sarkaçlı saatlerde saatin kollarını asıl hareket ettiren mekanizma, tüm dişlilerin bağlı olduğu bir çıkrığa bağlı olan ağırlıktır. Yerçekimi nedeniyle ağırlık aşağı doru çekilirken çıkrığı döndürerek saat mekanizmasının çalışmasını sağlar. Mekanizmaya bağlı bir sarkaç ise salınım yaparken hareketinin belli noktalarında çıkrığın dönmesini durdurarak saatin olması gerekenden hızlı ilerlemesini engeller. Boyu ve ağırlığı sabit bir sarkaç salınımını daima aynı sürede tamamlar.

Quartz saatlerde ise periyodik kesme özel olarak şekillendirilmiş bir quartz kristalinin elektriksel olarak uyarılmasından elde edilir. Quartz kristaleri piezo-elektrik maddelerdir. Yani, bir quartz kristalinin şekli değiştirildiğinde ya da üzerine basınç uygulandığında, yüzeyinde voltaj üretir ve kristale belli bir voltaj uygulandığında hafifçe şekil değiştirir. Ayrıca quartz kristali titreşirken kristalin içinde neredeyse hiç enerji kaybı olmaz. Sonuç olarak, eğer bir parça quartz kristalinin titreşimi sırasında ürettiği değişken voltajı geri kristale verirseniz kristalin sonsuza kadar titreşmesini sağlayabilirsiniz. Üstelik, quartz kristali sıcaklık sabit kaldığı sürece aynı frekansta titreşecektir (örneğin saniyede 32 bin kere).

Titreşen quartz kristalinin yüzeyine elektrotlar bağlanarak ürettiği değişken voltaj elde edilebilir. Quartz saatlerin içindeki bir mikro işlemci elde edilen bu sabit frekansla değişen voltajı izleyerek saniyeleri sayar ve saatin elektronik göstergesini ya da saatin kollarını kontrol eden elektrik motorlarını sürer.

Hocam baslik ne guzel bilgilerle doluyor boyle, sizi gercekten tebrik ediyorum
Eh bari biraz simaralim, bir de saat parcalarinin turkcelerini de isteriz artik

estağfirullah abi şımaracam birazdan tabiki abi onuda hallederim

Çoğu kol saat lerinde enerjiyi bir büyük zemberek ya da ana yay sağlar. Rakkas işini ise, kıl gibi bir yaya tut turulmuş bir nazım çar” görür. Ana yay kalın çelik bir şerittir, bu şerit bir mahfaza içine sarılmıştır. Saatin hareketli ana parçaları çark, nazım çark, vb. gibi yapay yakuttan yapılmış yatakların içinde döner. Bu mücevher yataklar okadar serttir ki yıllarca dayanır ve sürekli kulla nılmalarına karşın yıpranmaz. Manivela uçları da mücevherlidir.

Çoğu modern saatlerde, akreple yelkovan dan başka üçüncü bir kol da vardır. Bu kol sani yeleri gösterir. Hattâ kimi saatlerde günleri, tarihleri gösteren bir düzen de vardır. Bazı saatler otomatik olarak, kendi kendine kurulur. Bunlar da yarım daire biçiminde ağır maden bir kurs vardır. Bu kurs kolun her hareketiyle bir ileri, bir geri sallanır. Kurs sallandıkça, saatin ana yayı ku rulmuş olur. Yalın bir kilitleme düzeni ana yayın gereğinden çok kurulmasını önler.

Son zamanlarda yapılan bazı saatler ise elek triklidir. Bunlarda enerjiyi minik, yassı cıvalı pil ler sağlar. Kimi saatler ise bir tür diyapazonun yaydığı titreşimlerden enerji sağlar.

ellerinize sağlık güzel bilgler....

Hocam yine ben affina siginarak mudahale etmek istiyorum. Kurmali bir saatin enerji kaynagi zemberekten gelir. Zemberek tulumbanin icinde bulunur. Sirasiyla tulumbadan enerji orta cark, koltuk cark, saniye cark (bazi kaynaklarda 3.cark olarak gecer) sonra celik carka ve masa ya aktarma yapilir.Enerji akis semasi boyledir. Balansa gelince balansin en ustunde acilip kapana sarmal seklindeki yay panduldur. Balansin altinda agrisak denilen bir kisim vardir. Agrisak masanin agzina girer. Balans donusu sirasinda masa uclarina vurur. Bu vurma sonucunda tik-tak sesi duyulur. Kurmali ve otomatik saatlerde sistem hep aynidir. Otomatik saatlerde bu sisteme ek olarak otomatik rotoru-carklari ve tulumba carklarina aktarma dislileri bulunur.

estağfirullah hocam katkılarınız olmasa kendimi kötü hissederdim....
benim en büyük ödülüm siizn katkılarınız:)

Saygilarimla tesekkur ederim

tesekkurler canturk mustafa hocamin bilgilerinede katkida bulundun ellerinize saglik

Elimden geldigince yardimci olmaya calisiyorum. Sizlerden de daha cok ogrenecegim seyler var.

Bilgiler için teşekkürler.

Alıntı :

Sirasiyla tulumbadan enerji orta cark, koltuk cark, saniye cark (bazi kaynaklarda 3.cark olarak gecer) sonra celik carka ve masa ya aktarma yapilir.Enerji akis semasi boyledir. Balansa gelince balansin en ustunde acilip kapana sarmal seklindeki yay panduldur. Balansin altinda agrisak denilen bir kisim vardir. Agrisak masanin agzina girer.

Piyasada koltuk çarkına bazı yerlerde "yan çark" da denir.Agrisak için ise "arşak" tabiri kullanılır.Hani eski artistlerden "Arşak Palabıyıkyan" var ya onun gibi.